स्वातंत्र्यानंतरच्या विसाव्या  शतकातील भारताचा औद्योगिक प्रवास गुंतागुंतीचा ठरला. औद्योगिक अर्थव्यवस्थेचा पाया रचण्यात यश आले, सार्वजनिक क्षेत्राची तसेच खाजगी उद्योगांची उभारणी झाली आणि अनेक क्षेत्रांत आत्मनिर्भरता प्राप्त झाली. आयटी आणि सेवा क्षेत्राने भारताला जागतिक अर्थव्यवस्थेत महत्त्वाचे स्थान दिले. मात्र अकार्यक्षमता, संरक्षणवाद, पायाभूत सुविधांचा अभाव आणि विलंबित उदारीकरण यामुळे औद्योगिक वाढ मर्यादित राहिली. ही मर्यादा भारतीय उद्योगांसाठी अडथळा ठरली, स्पर्धा आणि गुंतवणुकीला मर्यादा आल्या. विसावे शतक संपताना, भारत एका निर्णायक वळणावर उभा होता— एकविसाव्या शतकाच्या जागतिकीकरणाला सामोरे जाण्यास सज्ज पण अजूनही अनेक अडथळ्यांनी ग्रासलेला!